Ilość produkowanych elektrośmieci z roku na rok będzie wzrastać – tak wynika z prognoz Organizacji Narodów Zjednoczonych. W 2030 roku mają to być aż 74 miliony ton zużytych sprzętów AGD i RTV. Jeszcze w 2019 roku ten wskaźnik był znacząco niższy i kształtował się na poziomie niecałych 54 milionów ton. Każdy jednak może podjąć działania, które mogą wpłynąć na obniżenie ilości wytwarzanych elektroodpadów.

Elektrośmieci to urządzenia elektroniczne, które często są wyrzucane z powodu szybkiego rozwoju
technologicznego. Sprzęty z dnia na dzień stają się przestarzałe, a producenci co kilka miesięcy
prezentują ulepszone wersje oferowanych towarów. Ponadto, w wyniku użytkowania, telewizory,
komputery, laptopy, smartfony, tablety, lodówki, pralki, odkurzacze, a także baterie i akumulatory
ulegają zużyciu. Jeśli nie zostaną prawidłowo zabezpieczone i poddane recyklingowi to mogą stanowić
poważne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Większość urządzeń elektronicznych zawiera
bowiem szkodliwe substancje, takie jak rtęć, ołów, kadm, bromowane związki organiczne, a także
metale ciężkie. W momencie, gdy trafiają one na dzikie wysypiska śmieci, mogą zanieczyścić wodę,
powietrze i glebę. I w konsekwencji – trafić do łańcucha pokarmowego, zagrażając zwierzętom i
ludziom.
Jak zredukować ilość elektrośmieci?
Istnieją jednak proste sposoby, aby zminimalizować ilość produkowanych elektrośmieci. Po pierwsze,
należy używać urządzeń elektronicznych tak długo, jak to możliwe, zanim zdecydujemy się na ich
wymianę. Jeśli sprzęt przestanie działać, to w pierwszej kolejności warto spróbować go naprawić. Gdy
chcemy dokonać wymiany na nowszy model, to pamiętajmy, że istnieje możliwość sprzedaży starego
urządzenia, np. poprzez serwis ogłoszeniowy. Po drugie, warto zastanowić się nad wyborem bardziej
ekologicznych i trwałych sprzętów. Należy wybierać te, które mają dłuższą żywotność, są łatwiejsze do
naprawy i posiadają funkcję automatycznego wyłączania, gdy nie są używane – wtedy ich
zapotrzebowanie na energię jest niższe.
Po trzecie, w przypadku, gdy urządzenie już nie nadaje się do użycia, należy pamiętać o jego
odpowiednim unieszkodliwieniu. Zgodnie z obowiązującym prawem, sklepy z elektroniką zobowiązane
są do nieodpłatnego odbioru zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych, o ile jest on
tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co sprzęt sprzedawany. Należy również zaznaczyć, że
baterie i akumulatory także należą do odpadów niebezpiecznych i nie powinny być wyrzucane do kosza
na śmieci.
– Różnego rodzaju baterie, nawet te najmniejsze, zawierają mnóstwo niebezpiecznych dla ludzi i
środowiska związków chemicznych oraz pierwiastków. Tylko jedna, niewielka bateria guzikowa jest w
stanie zatruć 1 metr sześcienny gleby i 400 l wody. Tak może się stać, gdy dostanie się ona np. na dzikie
i niekontrolowane wysypisko – wskazuje Felice Scoccimarro, prezes Amest Otwock Sp. z o.o i lider
Akademii Ekologicznej Amest Otwock.
Ważne jest również, aby wiedzieć, co dzieje się z elektrośmieciami, które oddajemy do punktów
selektywnej zbiórki. Warto wybierać miejsca, które są certyfikowane i posiadają odpowiednie
pozwolenia na przetwarzanie elektroodpadów. Adresy takich placówek z łatwością znajdziemy na
stronie miasta, gminy lub powiatu oraz na stronie internetowej elektrosmieci.pl. Serwis ten umożliwia
sprawdzenie lokalizacji pojemników, specjalnych punktów, a także oferuje bezpłatny odbiór dużych
urządzeń z domu.
Świadomość ekologiczna a dbanie o środowisko
Jedną z najważniejszych zasad jest to, by propagować świadomość ekologiczną w swoim otoczeniu i
zachęcać innych do dbania o środowisko poprzez właściwe postępowanie z elektrośmieciami. Można
dzielić się informacjami na temat selektywnej zbiórki i recyklingu oraz zachęcać do korzystania z usług
i programów, które pomagają w unieszkodliwianiu problematycznych odpadów. Niektórzy sprzedawcy
organizują akcje, w ramach których można oddać zużyty sprzęt elektroniczny, a w zamian otrzymać np.
rabat na nowy produkt. W ten sposób urządzenia zostaną przetworzone w sposób odpowiedzialny.
– Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami to odpowiedzialność całego społeczeństwa. To od
każdego z osobna zależy, czy elektrośmieci dostaną drugie życie, np. poprzez recykling użytych do ich
wytworzenia materiałów, czy też trafią na dzikie wysypiska, zagrażając środowisku. Dlatego tak ważne
jest odpowiednie unieszkodliwianie odpadów – podkreśla Felice Scoccimarro.

Dominika Bruździak